“Xortdanın cəhənnəm məktubları” Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin ən iri həcmli nəsr əsəridir. Əsər 1906-cı ildə “Molla Nəsrəddin” jurnalında çap olunsa da, 1930-cu ildə “Odabaşının hekayəsi” ona əlavə olunaraq ayrıca kitab halında çap olunub. Bu povestdə əsas ideya xalqın tərəqqisinə mane olan ictimai təbəqələri, habelə mühafizəkar qüvvələri tənqid etməkdir. Eyni zamanda yazıçı yeri gəldikdə başqa ciddi siyasi-ictimai mətləblərə də toxunub. Yazıçı “Xortdanın cəhənnəm məktubları” povestində həyatda görüb müşahidə etdiyi mənfi tipləri “Cəhənnəm” adlanan məkanda cəmləşdirərək ideya və mövzu baxımından zəngin bir əsər yaratmışdır.

Psixoloji janrda şedevrlərdən hesab olunan “Şahmat” (alm. Schachnovelle )əsərialman yazıçı Stefan Sveyqin qələminin məhsuludur. Sveyqin, Braziliyada sürgündə olarkən qələmə aldığı və 1942-ci il fevral ayında etdiyi intahardan bir neçə ay öncə tamamladığı “Şahmat”, Avropa mədəniyyətinin Nasyonal Sosializm ideyaları altında məhv edilməsinə bir işarədir. İlk öncə 1942-ci ildə Argentinanın Paytaxtı Buenos–Ayresdə 250 nüsxə ilə buraxılan əsər, daha sonra 1944-cü ildə ingilis dilinə tərcümə olunan əsər Nyu-Yorkda nəşr olumuşdur. Bu günə qədər Almaniyada əsərin 1.200.000-dən çox nüsxəsi satılmışdır. Avropa mədəniyyətinə vida edərkən həyata da vida etməyi seçən Sveyq, həyata vida etmədən öncə dünya ədəbiyyatına “Şahmat” kimi bir miras bəxş elədi. Psixoloji janrda qələmə alınan, qəhrəmanın ruhi pozuntularının əks olunması ilə qısa, amma hər baxımdan insanda dərin hissləri yerindən oynadan bir əsər təsiri bağışlayan “Şahmat” eyni zamanda da fərqli dünyaların qapısını üzümüzə açır.

"Evakuasiya" romanında yazılan fikirlər və ideyalar, dini, tarixi, etnik düşüncələr yalnız əsərdəki qəhrəmanların şəxsi fikirləridir. Müəllif obrazların dilindən verilən sözlərə görə məsuliyyət daşımır.