DIŞLANMIŞ KADIN LUİGİ PİRANDELLO

Everest Yayınları, özellikle oyunlarıyla tanınan Luigi Pirandello’nun en önemli romanlarından biri olan Dışlanmış Kadın’ı Türk okurlarla buluşturuyor. İtalyan edebiyatında bireysel ve psikolojik çözümlemenin ilk örneklerinden sayılan Dışlanmış Kadın, Pirandello’nun sonraki yıllardaki çalışmalarına da ışık tutan bir ilk roman. Kocası, başka bir adam tarafından Marta’ya yazılmış olan aşk mektuplarını bulunca suçsuz Marta baba evine taşınmak zorunda kalır. Artık lekelenmiş, toplumdan dışlanmıştır. Annesi ve kız kardeşiyle yeni bir hayat kurmaya, öğretmenlik yaparak ayakta durmaya çabalar. Ancak ne kocası ne de kasabalılar aradığı huzura kavuşmasına izin vereceklerdir. Toplumun biçtiği rollere, dayattığı modellere bağımlı olarak yaşamak zorunda kalan kadının; aslında ikiyüzlülük, yalan, yasak ve tabularla örülmüş toplumsal ağın içine hapsolmuş kadının çaresizliğini anlatan Dışlanmış Kadın, Pirandello’nun sonraki yapıtlarında sürekli işleyeceği ikilikleri daha başlangıçta mizah ekseninde ele alıyor. Yirminci yüzyılın hemen başında İtalyan edebiyatının etkin ustaları arasında yerini alan, roman, öykü ve tiyatro oyunlanyla İtalya’yı Avrupa’ya taşıyan Luigi Pirandello’nun yirmi altı yaşında yazdığı ilk romanı Dışlanmış Kadın, 1893 yılında kaleme alınmasına karşın, ancak sekiz yıl sonra, 1901 yılının 29 Haziran-16 Ağustos tarihleri arasında ilk kez La Tribuna gazetesinde tefrika olarak yayımlanabilmiştir. Kitap olarak yayımlanması ise 1908 yılında Milano’daki Treves Yayınevi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu ilk baskısında yer alan, Pirandello’nun yazınsal üretiminin ilk yıllarında onu destekleyen, dönemin ünlü yazarlarından Luigi Capuana’ya yazdığı ithaf mektubunda belirttiği gibi, roman yazıldıktan ancak on dört yıl sonra tek cilt olarak okur karşısına çıkma şansı yakalayabilmiştir. Henüz dönemin doğalcı poetikasının ve İtalyan gerçekçi yazınının pozitivist etkisinden tam olarak kurtulamamış olmasına karşın, İtalyan edebiyatında bireysel ve psikolojik çözümlemenin ilk örneklerinden sayılan bu ilk roman, Pirandello’nun hem konu hem biçem olarak tekrarlamaktan bıkıp usanmadığı temel izlekleri içermesi açısından yazarın sonraki yıllardaki üretimine ışık tutar. Edebiyat eleştirmeni Giovanni Macchia, yazarın Mondadori tarafından basılan roman külliyatına yazdığı giriş bölüv münde, Pirandello’nun üretimi boyunca farklı biçimlerde yineleyip durduğu hep aynı “yaşam fikri”ni şöyle açıklar: O birleştirir ve söker: Bir noktaya bir bağlantı parfası koyar ve onu birebir aynı haliyle başka bir noktada kullanır. İnşa ettiğinden memnun gibidir ama sonra farklı şekilde tasarladığı ve farklı şekilde konumlandırdığı aynı malzemelerle yeni bir yapı inşa etmeye başlar. Anlatı kişileri, bazen tıpatıp aynıları, bazen de fiziksel bir ayrıntısına Purgu yapılarak haftff e değişmiş halleriyle dolaşıp dururlar: Bir öyküden pkıp bir romana geferler, bir romandan pkıp bir denemede ortaya pkarlar, orada da rahat durmayıp, bir romanın suskun sayfalarından ayrılıp mutsuz yaşamlarının almaşık olaylarıyla tiyatro sahnesinin fatırdayan masalarında şanslarını denerler.